VERDWENEN UIT NEDERLAND

The Butterfly upon the Sky

That doesn't know its name

And hasn't any Tax to pay

And hasn't any Home

Is just as high as you and I

And higher, I believe

So soar away and never sigh,

And that's the way to grieve

Emily Dickinson (1881)

Rouwmantel

Soms probeer ik me voor te stellen hoe een gebied, een dorp, een straat of een huis geweest is, vijftig jaar of nog langer geleden. Hoe zagen de heidegebieden in Brabant waar ik woon er bijvoorbeeld toen uit? Welke planten stonden er toen? Welke vlinders? Ik vraag mensen wat ze zich nog ervan herinneren. Ik kijk op oude kaarten. En ik lees graag oude natuurboeken.
Zo heb ik eens een lijst gemaakt van dagvlinders die uit Nederland zijn verdwenen. Op de Rode Lijst van 2006 staan 17 dagvlindersoorten als verdwenen genoteerd. Dat betekent dat een bepaalde soort zich minstens tien jaar niet meer in Nederland heeft voortgeplant. De soort is dan als standvlinder (s.v.) verdwenen, maar kan nog wel incidenteel gezien worden. Op vlindernet.nl is verder informatie te vinden over soorten die als onregelmatige standvlinder (o.s.) uit ons land zijn verdwenen. Als je deze informatie samenvoegt krijg je dit:


- halverwege 20e eeuw: cryptisch boswitje (o.s.)
- halverwege 20e eeuw: resedawitje (als o.s., nu zwerver)
- 1946: rode vuurvlinder (s.v.)
- 1949: tijmblauwtje (s.v.)
- 1953: kaasjeskruiddikkopje (als o.s., sinds 2009 terug als o.s.)
- 1959: bleek blauwtje (o.s.)
- 1959: zilverstreephooibeestje (s.v.)
- 1960: woudparelmoervlinder (s.v.)
- 1962: purperstreepparelmoervlinder (was een uiterst zeldzame s.v.; heeft zich recent opnieuw         gevestigd, maar is weer verdwenen)
- 1964: rouwmantel (s.v., sindsdien twee maal als invasiezwerver gezien)
- 1969: zilvervlek (s.v.)
- 1970: pimpernelblauwtje (als s.v., geslaagde herintroductie in 1990)
- 1970: donker pimpernelblauwtje (als s.v., mislukte herintroductie in 1990; en hervestiging in 2001)
- 1971: pruimenpage (o.s.)
- 1974: klaverblauwtje (als s.v.; sinds 1990 hervestiging als o.s.)
- 1975: groot geaderd witje (s.v.)
- 1976: kalkgraslanddikkopje (s.v.)
- 1980: keizersmantel (als s.v., nu zwerver)
- 1980: dwergdikkopje (s.v.; laatste jaren soms gezien op de Sint Pietersberg)
- 1981: vals heideblauwtje (s.v.)
- 1982: moerasparelmoervlinder (s.v.)
- 1984: dwergblauwtje (als s.v., nu zwerver)
- 1988: tweekleurig hooibeestje (s.v.)
- 1995: grote ijsvogelvlinder (s.v.)
- 1995: veldparelmoervlinder (als s.v., hervestiging sinds enkele jaren)
- 1996?: steppeparelmoervlinder (werd tussen 1993 en 1996 als o.s. waargenomen)



BLOGS OVER VERDWENEN SOORTEN

- Grote ijsvogelvlinder: INTUSSEN OP EEN PARKEERPLAATS IN ZWEDEN 2012
- Diverse duinvlinders: NATUUR VOOR DE ELITE 2016
- Groot geaderd witje: ZO LEVEN ZIJ VAN DE ZONNESCHIJN 2017
- Rouwmantel: ROUWIG 2017



Bronnen

Emily Dickinson, The Butterfly upon the Sky (De vlinder ginder in de lucht). In: Verzamelde gedichten, Amsterdam: Van Oorschot, 2011, p. 396.

 De afbeelding van de rouwmantel komt uit Jac. Thijsse, De bloemen en haar vrienden (Verkade-album), Zaandam 1934, p. 64, en is getekend door H. Rol.

http://www.vlindernet.nl/doc/De_nieuwe_Rode_Lijst_Dagvlinders.pdf
http://www.vlindernet.nl/doc/rodelijstrapport.pdf